(Zawiercie) Także w tym roku skamieniałości sprzed 200 mln lat poszukiwała przy miejskim wysypisku śmieci w Zawierciu grupa naukowców i pasjonatów z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Podczas trwającego od 30 lipca do 3 sierpnia obozu naukowego geolodzy, geofizycy oraz paleontolodzy odkryli kręgi oraz zęby należące do zwierząt żyjących na tym terenie przed milionami lat. Jakich dokładnie, dowiemy się już jesienią.
Kilka lat temu przy okazji poszerzania miejskiego wysypiska śmieci, na przyległym do niego terenie z wybranej pod składowisko ziemi utworzono hałdę. Po tym jak w 2009 roku znaleziono tam pochodzące z okresu najwyższego triasu kości dicynodontów, które wyglądem przypominały dzisiejsze hipopotamy, co roku teren przy ul. Podmiejskiej przeczesywany jest w poszukiwaniu skamieniałych skarbów.
- Okazuje się, że na Waszej „zawierciańskiej” sawannie żyły nie tylko ogromne dicynodonty, ale również dinozaury roślinożerne i drapieżne, a także prozauropody, czego nigdy wcześniej w Polsce nie stwierdzono. W rzekach obecne były ryby dwudyszne i bujnie rozwijały się sinice – czytamy w liście dziekana Wydziału Nauk o Ziemi prof. zw. dr hab. Adama Idziaka, skierowanym do prezydenta Zawiercia Ryszarda Macha.
- Pod Zawierciem znajdują się bogate złoża. Teren ten jest z tego względu bardzo atrakcyjny dla geologów. Przy okazji badań geologicznych coś znaleziono i tak rozeszła się informacja, że na tym terenie są szczątki. Takie znaleziska zwykle są przypadkowe. Czasem ktoś chodzi na spacer np. z psem i coś zauważy i stara się dowiedzieć co to może być. Często przychodzą do nas pasjonaci, którzy mówią, że znaleźli meteoryt czy kości. Takich ludzi bardzo szanujemy i poświęcamy im uwagę, ponieważ często mają rację – zaznacza Zuzanna Wawrzyniak z Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
W tym roku do Zawiercia na obóz poszukiwawczy przyjechali badacze związani z Wydziałem Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Takie obozy prowadzone są także w miastach słynących już z dinozaurów tj. Krasiejów czy Lipie Śląskie.
- Śląsk pod tym względem jest bardzo ciekawym terenem. W Zawierciu szukamy kości dinozaurów i gadów ssakokształtnych. Prace prowadzone są na hałdzie. Cały osad może być w przypadkowych miejscach, więc trzeba dokładnie szukać. Zdarza się także, że kości leżą na powierzchni. Jak tworzono wysypisko wybierano poszczególne warstwy skał, które zostały złożone tutaj. W pewnym momencie przebito się przez warstwę zawierającą kości, ale osoby zrzucające ziemię nie zwracały na to uwagi, dlatego kości znajdowane przez nas są naprawdę różne. Bardzo podobne szczątki znajdowaliśmy także w wielu stanowiskach na Śląsku, dlatego możliwe, że te stworzenia żyły przynajmniej na obszarze tego województwa. Jak jest w innych rejonach nie wiadomo. Wynika to z budowy geologicznej, która zasłania interesujące nas warstwy. Materiał w Zawierciu jest bardzo zbliżony do tego z Lipia Śląskiego. Bardzo możliwe, że są jakoś powiązane ze sobą. Dicynodonty (gady ssakokształtne), które żyły na terenie dzisiejszego Zawiercia były kosmopolitycznym gatunkiem, ich szczątki znane są także ze Stanów Zjednoczonych, więc możliwe, że występowały tak pospolicie jak współczesne króliki. Trias - okres, z którego pochodzą te szczątki był to tak naprawdę okres „niemowlęcy” dinozaurów. Nie były one za duże. Dicynodonty natomiast mogły mieć nawet 5 metrów długości –wyjaśnia Krzysztof Broda z Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
W ubiegłym roku znaleziono odcisk łapy dinozaura. Naukowcy przypuszczają, że jego właścicielem był najprawdopodobniej prozauropod - taką nazwą określa się wczesną grupę roślinożernych dinozaurów.
- Prozauropod znany jest tylko z tropów. Interpretacja takich śladów jest więc kłopotliwa. Można go porównać do odcisku stopy w błocie. Wiadomo, że jest, ale ciężko określić do kogo należy. Tropiciele widzący łapy zwierząt potrafią to rozpoznać, ale my żywych dinozaurów raczej już niestety nie zobaczymy. To mógł być prozauropod, ale niekoniecznie. Były to trójpalczaste tropy, a jest kilka gromad zwierząt z tamtego okresu, które mogły pozostawić tego typu ślady. Mogły to być łagodne, roślinożerne prozauropody, ale równie dobrze mogły być to szybkie drapieżniki – dodaje Krzysztof Broda.
Mimo, że teren nie wymagał od badaczy prowadzenia głębokich wykopów, w tym roku praca przy poszukiwaniach z wysypiskiem w tle nie była łatwa. Najbardziej dokuczało palące słońce i brak cienia. Mimo to, podczas tegorocznego obozu udało się znaleźć kolejne szczątki dużych zwierząt.
- Staramy jak najwięcej znaleźć na powierzchni. Mamy także kilofy i ciężki sprzęt w postaci koparki, która nam odsłania jak najwięcej świeżego materiału, który przeszukujemy. Nie jest to najwspanialsze miejsce na spędzanie wakacji z wysypiskiem w tle, ale dla paleontologów poszukujących skamieniałości jest idealne. W ubiegłym roku udało nam się znaleźć kilka dużych kręgów, kości długie, zęby ryb dwudysznych - bardzo cenne - oraz skamieniałości roślin. W tym roku znaleźliśmy kręgi prawdopodobnie gada ssakokształtnego, być może tego samego, którego szczątki znaleźliśmy w ubiegłym roku. Ponieważ to stanowisko wiekowo jest bardzo podobne do tego w Lipiu Śląskim możemy przypuszczać, że mogą być to dicynodonty, czyli gady ssakokształtne, które żyły w górnym triasie. Mamy tu także ząb, należący prawdopodobnie do jakiegoś drapieżnego gada i pięknie zachowany fragment kości długiej. Do jakiego zwierzęcia należą te szczątki pozostaje ciągle w sferze badań. Nie mamy przypuszczeń, do kogo mógł należeć znaleziony przez nas ząb, ponieważ zęby drapieżników z tamtego okresu ciężko odróżnić. Nie wykluczone, że na kości znalezionej kilka lat temu są ślady właśnie tego zęba, który teraz znaleźliśmy. Pojawia się więc pytanie czy tamta kość była obgryziona po śmierci czy ugryzł ją aktywny drapieżnik, który polował. Informacji wciąż jest za mało –podkreślała jeszcze w czasie trwania obozu Zuzanna Wawrzyniak.
Cała znaleziona przez badaczy kolekcja szczątków stworzeń, które występowały na terenie Zawiercia, trafiła do Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi w Sosnowcu. Tam jesienią zostaną oczyszczone i będą badane przez naukowców. (JB)
Napisz komentarz
Komentarze